“พิษสาม” คือ กิเลสสามประการ ได้แก่ โลภะคือความโลภ โทสะคือความโกรธ และโมหะคือความ
หลง เป็นกิเลสขั้นพื้ นฐานที่แทรกซึมอยู่ ในกิเลสทั้งหมด ดังนั้นจึงถูกเรียกว่า “พิษ” พิษหรือกิเลสทั้งสาม
ชนิดนี้ จัดอยู่ในกลุ่มพิษร้ายที่ท าลายความดีงามขั้นโลกุตระอันสูงสุด ซึ่งอยู่ภายในจิตใจของสรรพสัตว์
นั่นเอง เพราะท าให้สัตว์โลกทั้งปวงได้ รับความทุกข์อยู่ในสั งสารวั ฏตลอดกาลอันยาวนาน โดยมิอาจหลุด
พ้นได้ จึงเรียกรวมกันแบบเฉพาะว่า “พิษสาม” อนึ่ง พิษสามนี้ ยังเป็นรากเหง้าของอกุศลกรรมทางกาย
วาจา และใจอีกด้วย จึงเรียกอีกอย่างว่า “อกุศลมูลสาม” หรือ “รากไม้ แห่งความไม่ดีสามชนิด” ซึ่งเป็น
รากเหง้ าและประมุขของกิเลสทั้งปวง
ในบางครั้ง ผู้ปฏิบัติธรรมเมื่อเดินอยู่บนเส้นทางแห่งพุทธะย่อมต้องได้ พบกับต้นไม้ ที่ มีหนามอยู่ข้าง
ทาง ล าต้นซึ่งเต็มไปด้วยหนามอันแหลมคมนั้น อาจทิ่มแทงเขาจนเลือดออกได้ แต่ ทว่าหนามที่ ทิ่มแทงเข้า
สู่ร่างกายนี้ ยังไม่ใช่สิ่งเลวร้ายที่สุด เพราะสิ่งที่เลวร้ายกว่านั้นก็คือ หนามที่ มีพิษสามในใจของตัวเราเอง
ได้แก่ ความโลภ ความโกรธ และความหลง ซึ่งสามารถผลักดันให้เรากระท ากรรมชั่ว จนต้องตกไปสู่
อบายภูมิสาม ฉะนั้น พวกเราจึงต้องตั้งใจอย่างแน่วแน่ที่จะเร่งตัดกิเลส ได้แก่ ความโลภ ความโกรธ และ
ความหลงให้ ออกไปจากใจโดยเร็วจึงจะไม่ถูกมันเบียดเบียนหรือท าร้ายอยู่ร ่าไป
“การขัดเกลาจิตใจของตนเองอย่างชาญฉลาด” นั้น เป็นค าสอนในโคจรปริ ศุทธิปริวรรต (净行品)
หรือ บทว่าด้วยความประพฤติที่สะอาดบรสทธซึ่งเป็นบทที่ ๑๑ ใน “อวตังสกสูตร” (华严经) ฉบับ ๘๐
ผูกในบทนี้ พระชญานศรีโพธิสัตว์ (智首菩萨) เป็นฝ่ ายถามพระมัญชุศรีโพธิสัตว์ (文殊师利菩萨)
ว่า “ในฐานะที่เป็นโพธิสัตว์ พึงกระท ากรรมอย่างไร จึงจะช าระกาย วาจา และใจใหบรสทธได เพื่อ
ประโยชน์ ของตนเองและประโยชน์ผู้อื่น อันน าไปสู่การส าเร็จพุทธมรรค” เนื้อหาทั้งหมดประกอบด้วย
ค าถาม รวม ๑๑๐ ข้อซงลวนเปนขอปฏบตเพอความบรสทธของจต และแนวทางในการด าเนินชีวิตตามวิถีของพระโพธิสัตว์ ทั้งสิ้น
พระมัญชุศรีโพธิสัตว์ จึงตอบค าถามของพระชญานศรีโพธิสัตว์ โดยสรุปด้วยหลักการเพียงข้อเดียว
นั่นก็ คือ“การขัดเกลาจิตใจของตนเองอย่างชาญฉลาด” หากสามารถขัดเกลาจิตใจของตนเองอย่างชาญ
ฉลาดในชีวิตประจ าวันได้แล้ว การกระท าทางกาย วาจา และใจยอมบรสทธตามไปดวย นอกจากนี้ พระ
มัญชุศรีโพธิสัตว์ ยังได้ แสดง ปณิธานและข้อปฏิบัติอีก ๑๔๑ ประการ เพื่อเป็นแนวทางแก่ปุถุชนผู้เริ่ม
ปฏิบัติ ให้ระลึกถึงสรรพสัตว์ในทุกขณะจิต และใช้ ทุกสถานการณ์ ในปัจจุบันขณะเป็นเครื่องกระตุ้นให้เกิด
ปณิธานอันยิ่งใหญ่
จิตใจนั้นเป็นต้นธารของธรรมทั้งปวง หากใช้ไปในทางที่ดี ก็เกิดความดี หากใช้ไปในทางที่ชั่ว ก็
กลายเป็นความชั่ว ขอให้ พวกเราทุกคนร่วมกันศึกษาเรียนรู้ และปฏิบัติตามปณิธานกับข้อปฏิบัติอัน
บรสทธของพระโพธสตวอย่างจริงจัง เมื่อต้องประสบพบเจอกับเหตุการณ์ใด ก็ ขอให้ใส่ใจเฝ้าดูความเป็น
ปัจจุ บันขณะแล้ วตั้งจิตอธิษฐานด้วยความปรารถนาดีอยู่เสมอซึ่งเป็นการขัดเกลาจิตใจของตนเองอย่าง
ชาญฉลาด เพื่อการตรัสรู้ ตามพุทธมรรคโดยเร็ววัน
253 人数
